Ысырап мен тебзірдің айырмашылығы

Ысырап – тек қаржылық шығындарда ғана емес, кез келген іс-әрекет пен сөзде шектен шығуды қамтиды. Бұл ұғымда құқықтың шегі мен мөлшерін білмеу маңызды орын алады, басқаша айтқанда, көп ақшаны пайдасыз мақсаттарға жұмсау.

Ысырап пен тебзірдің ұқсастықтары болғанымен, олардың арасында нақты айырмашылықтар бар.

Тебзір – ақшаны орынсыз жұмсап, оны дұрыс пайдаланбау деген мағынаны білдіреді. Алла Тағала бұл туралы Құранда: «Және тебзір етпеңдер» («әл-Исра» сүресі, 26-аят) деп ескерткен. Кейбір ғалымдар тебзірді ақшаны күнәлі істерге немесе рұқсат етілмеген мақсаттарға жұмсау деп түсіндіреді.

Кейбір фиқһ ғалымдары тебзірді ақшаны тиісті емес мақсаттарға жұмсау ретінде анықтайды. Егер адам ақшасын дұрыс емес жерге жұмсаса, бұл тебзір болады. Мысалы, қажеттілігіне сәйкес келмейтін қымбат тағамдарға ақша жұмсау – тебзір болып саналады.

Осыған орай, тебзір – нақтылы, орынсыз немесе күнәлі істерге ақшаны жұмсауды білдіреді. Ал ысырап – кеңірек ұғым, ол тек қаржыны ғана емес, кез келген нәрсені шектен тыс жұмсауды қамтиды. Ысыраптың қолдану аясы кең: ол артық сөйлеп қою, кісі өлтіру және басқа да істерде көрінуі мүмкін. Ибн Абидин (р.а.) ысырап пен тебзірді былай ажыратады: Тебзір – жалпы мағынада ысырапты білдіргенімен, іс жүзінде олар әртүрлі. Ысырап – қажетті нәрсеге артық жұмсау, ал тебзір – мүлде қажетсіз нәрсеге шығындалу.

материал «Ысыраптың индикаторы» кітабынан алынды,

sunna.kz